Rowery w Holandii (symbole Holandii)

Fiets to jedno z pierwszych słów, które poznamy na kursie niderlandzkiego. Dlaczego? Przeczytaj dzisiejszy wpis Rowery w Holandii, a wszystko będzie jasne!

Rowery w Holandii – etymologia słowa

W słownikach etymologicznych znajdziemy informację, że pochodzenie słowa fiets w niderlandzkim nie jest do końca znane, choć istnieje kilka hipotez. Kiedyś popularna była teoria, że słowo to pochodzi od nazwiska Holendra E.C. Vietsa, który konstruował i naprawiał rowery (teoria ta jednak upadła, bo stwierdzono, że słowa fiets używano jeszcze zanim Viets rozpoczął swoją działalność). Według innej teorii słowo viets pochodzi od słowa vietse, które w kilku holenderskich dialektach znaczy „szybko się poruszać”. Bardzo możliwe, że słowo to ma również związek z francuskim vite – „szybko”.

Rowery w Holandii – jazda na rowerze

„Jeździć na rowerze” to po niderlandzku op de fiets rijden lub po prostu fietsen, „rowerzysta” – fietser, a „rowerzystka” – fietsster. Współczesny rower składa się z dwóch kół (wielen), ramy (frame), siodełka (zadel), kierownicy (stuur) oraz pedałów (pedalen). Synonimem do słówka fiets jest słówko rijwiel – używane, zwłaszcza kiedyś, w oficjalnych kontekstach (na przykład w tekstach aktów prawnych). We Flandrii zamiennikiem słówka fiets jest słówko velo, które może nam się kojarzyć z polskim „welodromem” (velodroom – „tor kolarski”).

Rowery w Holandii – co tu się dzieje?

Fietsen to nie tylko „jeździć na rowerze”, ale także „przelecieć się”, w sensie „udać się gdzieś szybko, w określonym celu”, na przykład żeby sprawdzić, czy coś gdzieś jest („Przeleć no się do kuchni i zobacz, czy jest cukier.”). Ponadto fietsen można użyć w innych metaforycznych wyrażeniach, na przykład Ga fietsen! (dosłownie „Idź pojeździć na rowerze!”), czyli po naszemu „Idź do diabła!”.

Tego słówka możemy też użyć, gdy chcemy powiedzieć, że jakąś rzecz nam „wcięło” i nie możemy jej znaleźć (na przykład Deze krant is fietsen.) albo gdy chcemy zapytać, jak ktoś sobie poradził z jakimś problemem (Hoe heb je dat voor elkaar gefietst?). Dobrze jest też znać wyrażenie Wat heb ik nou aan m’n fiets hangen?, czyli dosłownie „Co wisi na moim rowerze?”. Najpewniej pierwotnie ktoś wypowiedział to zdanie, gdy znalazł ulotkę przypiętą do kierownicy swojego roweru. Obecnie używamy tego wyrażenia w znaczeniu bardziej ogólnym, jako wyraz zdziwienia: „Co tu się dzieje?”.

Rowery w Holandii – popularność

Kolejne ważne słówko to fietspaden, czyli „ścieżki rowerowe”, których w Holandii jest blisko 35 000 km. Dla porównania: w Polsce wskaźnik ten wynosi ok. 1660 km. Może wydać się to zaskakujące, ale w Holandii jest więcej rowerów niż ludzi! A dokładniej na jednego Holendra przypada średnio 1,3 roweru na głowę. I ta liczba ciągle wzrasta, bo rower to środek lokomocji, który jest tani i ekologiczny, a poza tym łatwo przejechać na nim nawet przez najbardziej ciasną uliczkę. W dużych miastach, na przykład w Amsterdamie i w Hadze, podobno nawet 70% przejazdów odbywa się na rowerach.

Rowery w Holandii – czynniki sprzyjające

W Holandii przyjmuje się, że „rowerzysta ma zawsze rację” (fietser heeft altijd gelijk), co tyczy się sytuacji konfliktowych na drodze, zwłaszcza takich, w których doszło do wypadku. Płaskość terenu, przyjazna polityka rowerowa i nauka jazdy na rowerze już od małego, sprawiają, że holenderska tradycja rowerowa kwitnie. Dlatego prawie o każdym można powiedzieć, że jest „miłośnikiem jazdy na rowerze” (fietsliefhebber). Holendrzy trzymają rowery w fietsenhokken, czyli w „szopach na rowery” postawionych na podwórkach, dzięki czemu mogą szybko wyruszyć w podróż.

Rowery w Holandii – posłuchaj

Wszystkim miłośnikom spokojnej jazdy polecam utwór Fiets Hermana van Veena, w którym opisuje on dziewczynkę jadącą na rowerze. Z kolei tym, którzy lubią szybsze tempo, polecam utwór Bagagedrager Gersa Pardoela, w którym Pardoel zachęca, by wskoczyć na bagażnik jego roweru i razem ruszyć w nieznane.