Ostatni wpis dotyczył jednego z najważniejszych holenderskich symboli, czyli roweru. Dziś kontynuujemy tematykę symbolizmu i bierzemy się za patat lub friet („frytki”), czyli holenderskie frytki. Potrawy tej chyba nie trzeba nikomu przedstawiać – ziemniaki pokrojone w staafjes („słupki”) i smażone na głębokim oleju. Porcja wiedzy o porcji frytek (patatje), już podaję!
Holenderskie frytki – nazwa
Obie nazwy patat i friet pochodzą od francuskiego patates frites (w niderlandzkim gefrituurde aardappelen, czyli po naszemu „smażone ziemniaki”). Czemu aż dwie nazwy skoro w polskim to tylko i wyłącznie „frytki”? Bo zależnie od tego, do jakiego regionu się wybierzemy, spotkamy się z inną nazwą: we Flandrii – friet, frieten lub frietjes, na południu Holandii – friet lub frites, a na północy Holandii – patat. To tak w teorii, bo w praktyce sprawa wcale nie jest taka oczywista, o czym świadczy poniższy fragment programu Zondag met Lubach.
Holenderskie frytki – historia
Historia frytek jest starsza niż mogłoby się wydawać. Ziemniaki zostały sprowadzone do Europy z Ameryki Południowej w XVI wieku przez Hiszpanów. Za początek frytkowej historii w Belgii uznaje się 1680 rok – wtedy (podobno!) mieszkańcy trzech walońskich miasteczek wpadli na pomysł smażenia w oleju małych rybek. Warunki atmosferyczne nie zawsze jednak sprzyjają wyruszeniu na połów. Gdy pewnego razu pogoda nie dopisała, pognali do spiżarni, a tam – dokładnie! – aardappelen („ziemniaki”). Około 1900 roku zwyczaj robienia frytek rozprzestrzenił się w Belgii na dobre. Szybko dotarł też do Holandii.
Holenderskie frytki – rodzaje
Frytki mogą być różnej grubości – od 1,5 mm do nawet 20 mm. Z tradycyjnymi belgijskimi frytkami jest trochę zabawy, bo smażone są dwa razy. W sklepach można na szczęście kupić frytki już raz usmażone, co znacznie ułatwia sprawę. Przygotowanie holenderskich frytek wygląda podobnie, ale do ich zrobienia wybiera się holenderskie odmiany ziemniaka (np. Bintje).
Holenderskie frytki – sposób podania
Frytki można przygotować samodzielnie w domu, zamówić w restauracji jako dodatek do dania lub kupić w snackbarze jako samodzielną potrawę. Taki snackbar z frytkami to na północy patatzaak, a na południu friettent lub frietkraam. Tradycyjnie frytki podawane są w puntzak, czyli w papierowym rożku. W wersji mniej tradycyjnej z kolei podawane są na plastikowej (w Holandii) lub kartonowej tacce (w Belgii). Najprościej doprawić frytki solą, ale w Holandii i w Belgii popularne jest jedzenie frytek z majonezem (mayonaise) lub sosem do frytek (frietsaus).
Stap verder
Znasz już wszystkie słówka z tekstu? To świetnie! W takim razie na koniec pora poznać pięć wyrażeń w języku niderlandzkim ze słowem patat.
ga patatten planten! – spadaj!
in de patatten vallen – zemdleć
je ziet eruit als een afgegoten patat – wyglądasz jakbyś miał kaca
niet het zout op zijn patatten verdienen – mało zarabiać
patattenbloed hebben – być chorowitym
świetne wyrażenia na końcu, aczkolwiek chciałbym jeszcze poznać więcej informacji dotyczących podawania frytek, np. fakt, że bardzo często podawane są z cebulką, a jedna z mieszanek sosów nazywa się ‚oorlogsaus’, co sugeruje jak w rzeczywistości on może smakować 😀 czekam na dalsze wpisy, chociaż nie wiem czy blog jest aktywny (brakuje dat przy wpisach)
Blog jak najbardziej jest aktywny, założyłam go miesiąc temu, więc nie wszystko jeszcze jest na swoim miejscu. Cieszę się, że wyrażenia przypadły do gustu! Wybrałam tylko pięć, ale wyrażeń ze słowem „frytki” lub „ziemniaki” jest w niderlandzkim znacznie więcej (naprawdę zaskakująco dużo!). Co do sposobu podania – bardzo trafna uwaga, zaczęłam pisać o tym akapit, jednak stwierdziłam, że temat jest tak fascynujący (te śmieszne nazwy i zadziwiające połączenia smakowe!), iż chyba można by napisać o tym oddzielny wpis. Zapraszam do zaglądania, na pewno niebawem pojawi się coś nowego 🙂